Testy kliniczne dowodzą, że Tai Chi Chuan wpływa na poprawę akcji serca i funkcji motorycznych oraz poprawia stan osób cierpiących na artretyzm.

Tai Chi Chuan (Taijiquan, T’ai Ch’i) jest powszechnie uważane przez lekarzy-rehabilitantów za terapię pomocniczą lub alternatywną. Dla niektórych etykietki „alternatywna” i „pomocnicza” oznaczają, że nie dowiedziono jej skuteczności. Ponadto, Tai Chi Chuan to system ćwiczeń opracowany i rozwijany przez taoistycznych lekarzy / mistrzów sztuk walki, którzy posługiwali się pojęciami energii witalnej i przepływu „Qi” niejasnymi z naukowego punktu widzenia i z tego względu dla niektórych osób trudnymi do zaakceptowania. Jednakże, wykorzystywanie Tai Chi Chuan w celu zachowania dobrego zdrowia i rehabilitacji znajduje uzasadnienie w badaniach naukowych. Poniższe informacje to jedynie kilka przykładów testów klinicznych opublikowanych w pismach naukowych, które wykazują korzyści płynące z praktykowania Tai Chi Chuan.

Dobra kondycja układu sercowo-naczyniowego

Tai Chi Chuan to wspaniały sposób na ćwiczenie układu sercowo-naczyniowego. Dr Lan z Państwowego Uniwersytetu Tajwańskiego opublikował szereg opracowań w tej dziedzinie. W jednym z nich opisał wyniki przekrojowych badań, które wykazały znaczną różnicę we wskaźniku VO2 max (maksymalny pobór tlenu – główny miernik wydolności układu krwionośnego) pomiędzy osobami praktykującymi od dłuższego czasu Tai Chi Chuan oraz grupą kontrolną osób nie ćwiczących.1 Dr Lan ponownie zmierzył VO2 max dwa lata później w ramach kolejnego etapu badań. Badania te wykazały, że u osób ćwiczących Tai Chi Chuan spadek wskaźnika V02 max z upływem czasu był mniejszy.2 Wyniki tych dwóch projektów badawczych wskazują, że dzięki Tai Chi Chuan można spowolnić deteriorację układu krwionośnego. Ta sama grupa badaczy przeprowadziła długofalowy program badań obejmujący 38 osób w starszym wieku nie ćwiczących tai chi.3 Połowę z nich nauczono Tai Chi Chuan, a pozostała połowa pełniła rolę grupy kontrolnej. Stwierdzono, że wskaźnik V02 max wzrósł u osób, które nauczyły się formy Tai Chi Chuan. Dowodzi to, że praktykowanie Tai Chi Chuan wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy.

Tai Chi może służyć zarówno jako terapia profilaktyczna, jak i terapia lecznicza dla układu sercowo-naczyniowego. W długofalowym programie badawczym dotyczącym 126 pacjentów Channer porównał Tai Chi Chuan, aerobik oraz sytuację zdrowotną przy braku terapii po ataku serca. Stwierdził, że w grupie Tai Chi Chuan rozkurczowe ciśnienie krwi obniżyło się, zaś w pozostałych grupach pozostało takie samo.(4)

Ostatnie badania doktora Lan również dotyczyły będących w trakcie rehabilitacji pacjentów po operacji wstawiania bypassów naczyń wieńcowych.5 W ramach badań porównano stan układu sercowo-naczyniowego u dziewięciu pacjentów, którzy brali udział w zajęciach Tai Chi Chuan oraz 11 pacjentów kontrolnych, którzy wykonywali zwykły program ćwiczeń domowych. W grupie Tai Chi Chuan stwierdzono lepsze przestrzeganie programu ćwiczeń i znaczącą poprawę maksymalnej wartości wskaźnika V02 oraz najwyższej roboczej częstości akcji serca. W przeciwieństwie do grupy Tai Chi Chuan, pacjenci z grupy kontrolnej mieli gorsze wyniki wszystkich tych wskaźników i w mniejszym stopniu przestrzegali przepisanego im standardowego programu ćwiczeń rehabilitacyjnych dla pacjentów po operacji serca.

Jedną z ogromnych zalet Tai Chi Chuan jest to, że znakomicie ćwiczy układ sercowo-naczyniowy nie narażając przy tym stawów na urazy, które to niebezpieczeństwo zawsze występuje w zajęciach bardziej dynamicznych. Jest to bardzo ważne zwłaszcza dla osób starszych. Przeprowadzone w przeszłości badania udowodniły, że osoby starsze mogą osiągnąć od 50 do 70 procent optymalnej częstości akcji serca praktykując Tai Chi Chuan.3 Ponadto stwierdzono, że ćwiczenia te stanowią łagodny trening dla układu sercowo-naczyniowego.6 Dla ludzi młodszych Tai Chi Chuan można łatwo zaadaptować tak, aby ćwiczenia wymagały większego wysiłku od układu sercowo-naczyniowego, poprzez przyjmowanie dłuższych postaw, przebywanie w trudnych postawach przez dłuższy czas oraz ćwiczenie „pchających dłoni” w parach, co pomaga rozwinąć wrażliwość i siłę.

Artretyzm

Wydaje się oczywiste, że Tai Chi Chuan byłoby świetnym systemem ćwiczeń dla ludzi cierpiących na artretyzm. Inne rodzaje sportów, jak pływanie lub jazda na rowerze, zalecane dla osób z artretyzmem eliminują lub minimalizują obciążenie stawów. Zaletą Tai Chi Chuan jest to, że ćwiczenia te w bardzo małym stopniu obciążają stawy i wykonuje się je w wygodnych, dobrze wyważonych pozycjach. Tai Chi dobrze wpływa na kości i tkanki łączne oraz, jak o tym była mowa wyżej, ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy bez pogarszania symptomów artretyzmu. Opracowania dotyczące dwóch programów badawczych dowodzą, że osoby cierpiące na reumatyzm na tle artretycznym mogą bezpiecznie ćwiczyć Tai Chi Chuan bez pogarszania symptomów tej choroby. Kirsteins podzielił 40 pacjentów na dwie grupy: liczącą 20 osób grupę kontrolną oraz grupę pozostałych 20 osób, które uczestniczyły w zajęciach Tai Chi Chuan. Odkrył on, że Tai Chi nie spowodowało żadnego zauważalnego pogorszenia w stopniu upośledzenia stawów. Wyciągnął stąd wniosek, że Tai Chi Chuan może służyć jako integralna część stosowanego programu rehabilitacyjnego.7 W drugim długofalowym programie badawczym przy udziale osób wybranych losowo, u 16 pacjentów, którzy uczestniczyli w programie Tai Chi Chuan, stwierdzono większy zakres ruchów niż w grupie kontrolnej, złożonej z osób nie uczestniczących w żadnym programie ćwiczeń.(8)

Badania dotyczące kontroli motorycznej

Obszarem, który dopiero zaczął być badany, jest wpływ Tai Chi Chuan na kontrolę motoryczną. Jin Van na Uniwersytecie Houston zbadał wpływ Tai Chi na zadanie generowania siły przy wykonywaniu ruchów ramion. W badaniach tych porównał ruchy liniowe i paraboliczne rąk wykonywane przez uczestników zajęć Tai Chi Chuan jako ćwiczenie (n=12) oraz grupy osób idących lub wolno biegnących (n=8) i stwierdził, że grupa Tai Chi Chuan poruszała się ze znacznie mniejszym zróżnicowaniem napięcia niż grupa kontrolna.(9)

Van postawił hipotezę, że Tai Chi Chuan to system ćwiczeń angażujący całe ciało, który poprawia integrację układu sensorycznego i motorycznego, i w ten sposób uczy praktykujących optymalizacji kontroli motorycznej. Ponieważ ruchy są wolne i płynne oraz wymagają zapamiętania ustalonej sekwencji, ćwiczący mają czas na przetworzenie informacji sensory motorycznej na ruch całego ciała. Chociaż jest to jedyne znane autorom opracowanie dotyczące kontroli motorycznej, niewątpliwie ta dziedzina badań wygląda obiecująco.

Upadki i zmysł równowagi

Analiza Tai Chi Chuan i badania w tym zakresie nie byłyby kompletne bez omówienia badań FICSIT (Frailty and Injuries: Cooperative Studies of Intervention Techniques, czyli „Podatność na urazy: badania porównawcze technik zapobiegawczych”). W badaniach brało udział przeszło 2.000 uczestników z ośmiu miast. Badania te porównywały skutek ćwiczeń zapobiegawczych takich, jak ćwiczenia siłowe, wytrzymałościowe i standardowe ćwiczenia równowagi, z ćwiczeniami Tai Chi Chuan. Kluczowe odkrycie polegało na tym, że grupa Tai Chi Chuan zmniejszyła ryzyko upadku o 47,5 procent. Oprócz zmniejszonej podatności na upadki zaobserwowano również korzyści psychologiczne. U członków grupy Tai Chi Chuan stwierdzono mniejszy lęk przed upadkiem i większe zaufanie do własnej sprawności.

Wnioski

Tai Chi Chuan to system ćwiczeń stanowiący wyzwanie zarówno fizyczne, jak i umysłowe. Niniejszy artykuł wspomina jedynie o dziesięciu z setek opracowań dotyczących Tai Chi, jakie pojawiły się w literaturze naukowej. świadectwo korzyści, jakie można osiągnąć wykorzystując Tai Chi Chuan do ćwiczeń terapeutycznych, jest bezsprzeczne. Potwierdza je wiele badań, których liczba i wnikliwość zwiększają się z każdym rokiem. Tai Chi okazało się przydatne w leczeniu schorzeń serca, artretyzmu i zaburzeń równowagi. Ponadto, stwierdzono jego bardzo korzystny wpływ na dobrą kondycję, zapobieganie upadkom i kontrolę motoryczną. Na koniec, we wszystkich niemal programach badawczych wyniki w zakresie zgodności były wyższe w grupie ćwiczących Tai Chi Chuan. Poza tym, że jest to zdrowy, regenerujący organizm system ćwiczeń, łatwiej go również wykonywać w domu niż konwencjonalne ćwiczenia terapeutyczne. Gdy ktoś sceptycznie nastawiony zapyta was, po co uczyć się Tai Chi Chuan, możecie teraz odesłać go do opracowań naukowych wykazujących, że Tai Chi Chuan ma tak dobre skutki, jak to intuicyjnie czuliście.

Autor: Bill Gallagher PT, MS, CMT, CYT
Dyrektor Instytutu Rehabilitacji Wschód Zachód (East West Rehabilitation Institute)
Tłumaczenie Monika Kluczyńska

Źródła:

• 1. Lan, C., Lai, J., & Wong, M. (1996). Cardiorespiratory function, flexibility, and body composition among geriatric Tai Chi Chuan practitioners. Archives of Physical and Medical Rehabilitation [„Funkcjonowanie układu sercowo-oddechowego, elastyczność i koordynacja ruchów ciała u osób w starszym wieku ćwiczących Tai Chi Chuan. Archiwa rehabilitacji fizycznej i medycznej”], 77, 612-616.
• 2. Lai, J., Lan, C., Wong, M., &Teng, J. (1995). Two-year trends in cardiorespiratory function among older Tai Chi Chuan practitioners and sedentary subjects. Journal of the American Geriatric Society [„Obserwacje zmian w pracy układu sercowo-oddechowego w okresie dwóch lat u osób w starszym wieku ćwiczących Tai Chi Chuan w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia. Dziennik Amerykańskiego Towarzystwa Geriatrycznego”], 43, 1222-1227.
• 3. Lan, C., Lai, J., Chen, S., & Wong, M. (1998). Twelve-month Tai Chi training in the elderly: Its effect on health fitness. Medical Science and Sports Exercise [„Ćwiczenie Tai Chi w grupie osób w starszym wieku przez dwanaście miesięcy: jego wpływ na stan zdrowia. Medycyna i medycyna sportowa”], 30(3), 345-351.
• 4. Channer, K.S., Barrow, D., Barrow, R., Osbome, M., & Ives; GrtT996). Changes in hemodynamic parameters following Tai Chi Chuan and aerobic exercise in patients recovering from acute myocardial infarction. Postgraduate Medical Journal [„Zmiany w parametrach hemodynamicznych po ćwiczeniach Tai Chi Chuan i ćwiczeniach aerobowych u pacjentów przechodzących rehabilitację po rozległym zawale serca. Periodyk Medyczny Studiów Podyplomowych”], 72(848), 349-351.
• 5. Lan, C., Chen, S., & Wong, M. (1999). The effect of Tai Chi on cardiorespiratory function in patients with coronary artery bypass surgery. Medical Science and Sports Exercise [„Wpływ Tai Chi na funkcjonowanie układu sercowo-oddechowego u pacjentów po zabiegu chirurgicznym wszczepiania bypassów naczyń wieńcowych. Medycyna i medycyna sportowa”], 31(5), 634-638.
• 6. Zhuo, D., Shephard, R., Plyley, M., & Davis, G. (1984). Cardiorespiratory and metabolic responses during Tai Chi Chuan exercise. Canadian Journal of Applied Sport Science [„Reakcje sercowo-oddechowe i metaboliczne obserwowane w trakcie ćwiczeń Tai Chi Chuan. Kanadyjski dziennik stosowanej medycyny sportowej”] 9(1), 7-10.
• 7. Kirsteins, A., Dietz, F., & Hwang, S. (1991). Evaluating the safety and potential use of a weight-bearing exercise Tai Chi Chuan for rheumatoid arthritis patients. American Journal of Physical and Medical Rehabilitation [„Ocena bezpieczeństwa i możliwości wykorzystania ćwiczeń Tai Chi Chuan z ciężarkami u pacjentów cierpiących na artretyzm na tle reumatycznym. Amerykański dziennik rehabilitacji fizycznej i medycznej”], 70(3), 136-141.
• 8. Deusen, J., . (1987). The efficacy of the ROM dance program for adults with rheumatoid arthritis. American Journal of Occupational Therapy [„Skuteczność programu tanecznego ROM u dorosłych cierpiących na artretyzm reumatyczny. Amerykański dziennik terapii zajęciowej”], 41 (2), 90-95.
• 9. Van, J. (1999). Tai Chi practice reduces movement force variability for seniors. Journal of Gerontology [„Praktykowanie Tai Chi redukuje zmienność siły ruchu u osób w starszym wieku. Dziennik gerontologiczny”], 54(12), M629-M634.
• 10. Province, M., & Hornbrook, M., . (1995). The effects of exercise on falls in elderly patients: A preplanned meta-analysis of the FICSIT trials [„Skutek ćwiczeń na częstotliwość upadków u pacjentów w starszym wieku: zaplanowana meta-analiza testów FICSIT”], JAMA, 273(17), 1341-1347. Bill Gallagher PT, CMT, CYT, jest Dyrektorem Instytutu Rehabilitacji Wschód Zachód w Nowym Jorku. Jest on autorem unikalnego zintegrowanego podejścia w pomocy osobom cierpiącym na bóle i niewydolność ruchową. Poprzez połączenie wschodnich tradycji Terapii Fizycznej (joga, Qigong, Taijiquan, Tuina) z najnowocześniejszymi terapiami opracowanymi na zachodzie (osteopatia, Biofeedback, Myofascial Release), Bill pomaga swoim pacjentom osiągnąć maksymalnie dobre funkcjonowanie organizmu i zminimalizować ból. Dzięki zajęciom z medytacji, wizualizacji, biofeedbacku i innych dyscyplin działających na układ Umysł-Ciało-Dusza, pacjenci zyskują dalsze możliwości w zakresie optymalizacji funkcjonowania organizmu i wygody, przy jednoczesnym zmniejszeniu bólu. Bill jest uznanym autorytetem w dziedzinie zintegrowanej i komplementarnej rehabilitacji Umysł-Ciało (Integrative/Mind Body/Complementary rehabilitation) i przekazuje swoje wizjonerskie syntetyczne metody zarówno praktykującym specjalistom od rehabilitacji, jak i wielu szkołom Terapii Fizycznej, włącznie z Uniwersytetem Columbia. W celu zasięgnięcia dalszych informacji, proszę odwiedzić jego stronę pod adresem: www.EastWestRehab.com, napisać na email: BillGPT@bellatlantic.net lub zadzwonić pod numer: (212) 781-2626.